خواص زعفران

خواص زعفران

زعفران یکی از گران‌ ترین و باارزش‌ ترین ادویه‌های جهان است که از کلاله‌های (ریشه های زعفران) گل زعفران به دست می‌آید. زعفران علاوه بر این که رنگ، طعم و عطر خاصی به غذاها می‌دهد، خواص درمانی و سلامتی فراوانی نیز دارد. زعفران به عنوان یک داروی گیاهی در طب سنتی و مدرن برای درمان و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات استفاده می‌شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی خواص زعفران از نظر علمی و تجربی بپردازیم و نشان دهیم که چگونه می‌توان از این گیاه شگفت‌انگیز برای بهبود کیفیت زندگی بهره برد.

خواص زعفران برای سلامت روان:

یکی از مهم‌ترین خواص زعفران برای سلامت روان، اثر ضدافسردگی و آرام‌بخشی آن است. زعفران حاوی ترکیباتی مانند کروسین، پیکروکروسین و سافرانال است که با تنظیم سطح انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، دوپامین و نوراپینفرین، می‌توانند علائم و عوارض افسردگی را کاهش دهند. برخی از مطالعات بالینی نشان داده‌اند که مصرف زعفران به میزان ۱۵ تا ۳۰ میلی‌گرم در روز می‌تواند با داروهای شیمیایی ضدافسردگی مانند فلوکستین و ایمیپرامین مقایسه شود و حتی عوارض جانبی کمتری داشته باشد. زعفران همچنین می‌تواند اضطراب، استرس، بی‌خوابی و اختلالات خلقی را نیز بهبود بخشد .

خواص زعفران برای سلامت قلب و عروق:

زعفران دارای خواص ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و ضدپلاکتی است که می‌توانند به پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کنند. زعفران با کاهش اکسیداسیون چربی‌ها و کلسترول خون، مانع از رسوب آن‌ها در دیواره‌های عروق شده و از تنگ شدن و انسداد آن‌ها جلوگیری می‌کند . زعفران همچنین با افزایش گردش خون و اکسیژن به بافت‌ها، می‌تواند از ایسکمی و انفارکتوس عضله قلبی پیشگیری کند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زعفران می‌تواند فشار خون را کاهش دهد و از ایجاد ترومبوز و لخته خون جلوگیری کند .

خواص زعفران برای سلامت چشم:

زعفران حاوی مقادیر زیادی از کاروتنوئیدها مانند زئاکسانتین، لوتئین و آلفا و بتا کاروتن است که می‌توانند به حفظ سلامت چشم و پیشگیری از بیماری‌های چشمی کمک کنند. این ترکیبات با جذب نور زرد و آبی، می‌توانند از آسیب نوری به شبکیه چشم جلوگیری کنند و از اکسیداسیون و التهاب آن محافظت کنند. زعفران همچنین می‌تواند به بهبود بینایی در شرایط نور کم و کاهش خستگی چشم کمک کند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زعفران می‌تواند از پیشرفت بیماری دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن (AMD) که یکی از علل رایج کوری در افراد بالای ۵۰ سال است، جلوگیری کند و حتی بتواند بینایی مربوط به ماکولای مرتبط به سن (AMD) که یکی از علل رایج کوری در افراد بالای ۵۰ سال است، جلوگیری کند و حتی بتواند بینایی مربوط به ماکولا را بهبود بخشد .

خواص زعفران برای سلامت پوست:

زعفران دارای خواص ضدقارچی، ضدباکتریایی و ضدویروسی است که می‌توانند به درمان و پیشگیری از برخی از عفونت‌ها و بیماری‌های پوستی مانند آکنه، اگزما، پسوریازیس و زخم‌های پوستی کمک کنند. زعفران همچنین با افزایش سنتز کلاژن و الاستین، می‌تواند به جوان‌سازی و ترمیم پوست کمک کند و از چروک‌ها و لک‌های پوستی جلوگیری کند. زعفران با داشتن آنتی‌اکسیدان‌های قوی، می‌تواند از آسیب‌های ناشی از اشعه ماوراء بنفش و رادیکال‌های آزاد به پوست محافظت کند و رطوبت و نرمی پوست را حفظ کند. زعفران می‌تواند به صورت داخلی یا خارجی برای مراقبت از پوست مصرف شود. برای مثال، می‌توان از آب زعفران برای شستشوی پوست یا از ماسک زعفران برای تغذیه و روشن‌سازی پوست استفاده کرد .

خواص زعفران برای سلامت معده و روده:

زعفران دارای خواص گوارشی و ضدتهوع است که می‌توانند به بهبود عملکرد معده و روده کمک کنند. زعفران با تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی، می‌تواند به هضم بهتر غذاها و جلوگیری از نفخ، سوء هاضمه و یبوست کمک کند. زعفران همچنین با داشتن خواص ضداسپاسمی، می‌تواند از درد و اسپاسم‌های عضلانی معده و روده جلوگیری کند. زعفران با داشتن خواص ضدالتهابی و ضدسرطانی، می‌تواند به پیشگیری و درمان برخی از بیماری‌های معده و روده مانند سندرم روده تحریک‌پذیر، التهاب معده، زخم معده و روده و سرطان معده و روده کمک کند .

 

زعفران یک ادویه باارزش و گران‌قیمت است که علاوه بر این که طعم و عطر خوشایندی به غذاها می‌دهد، خواص سلامتی و درمانی فراوانی نیز دارد. زعفران می‌تواند به سلامت روان، قلب و عروق، چشم، پوست، معده و روده کمک کند و از بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات پیشگیری و یا بهبود بخشد. زعفران یک داروی گیاهی امن و موثر است که می‌توان از آن به صورت داخلی یا خارجی استفاده کرد. البته باید توجه داشت که مصرف بیش از حد زعفران ممکن است عوارض جانبی مانند سردرد، خشکی دهان، بی‌اشتهایی، خونریزی و آلرژی ایجاد کند. بنابراین، قبل از مصرف زعفران به عنوان یک داروی گیاهی، بهتر است با پزشک مشورت کرد و مقدار مناسب آن را مصرف کرد.

 

نحوه تولید زعفران

مراحل کاشت زعفران:

انتخاب پیاز: پیاز زعفران باید سالم، بدون بیماری و آلودگی، سنگین و درشت باشد. بهترین زمان برداشت پیاز زعفران از نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه اول تیر ماه است. پیاز زعفران را می‌توان در سال اول با وزن ۵ گرم و در سال‌های بعد با وزن ۱۰ تا ۱۵ گرم بکارید.

انتخاب خاک: خاک مناسب برای کاشت زعفران باید حاصلخیز، لومی، خشک یا نیمه خشک، دارای زهکشی خوب و با pH ۷ تا ۸ باشد. خاک را باید قبل از کاشت برگردانده، هوادهی کرده و از علف‌های هرز پاک کنید.

انتخاب آب و هوا: زعفران گیاه نیمه گرمسیری است که نیاز به زمستان‌های سرد و بارانی و تابستان‌های گرم و خشک دارد. زعفران می‌تواند دمای بین -۴۰ تا +۴۰ درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. بهترین زمان کاشت زعفران از اواخر مرداد تا اواخر شهریور ماه است.

ضدعفونی پیاز: پیاز زعفران را باید قبل از کاشت ضدعفونی کرده و از بیماری‌ها و آفات محافظت کنید. برای این منظور می‌توانید از محلول‌های ضدعفونی کننده مانند کربندازیم، کپتان، بنومیل و آب جوش استفاده کنید.

کاشت پیاز: پیاز زعفران را باید در عمق ۷ تا ۱۰ سانتی متری خاک بکارید و با فاصله ۶ سانتی متری از هم بچینید. پیاز زعفران را می‌توانید به صورت ردیفی یا خوشه‌ای بکارید. پس از کاشت پیاز، خاک را فشار داده و آبیاری کنید.

مراحل داشت زعفران:

آبیاری: زعفران نیاز به آبیاری مناسب در طول سال دارد. زعفران را باید در فصل پاییز و بهار هر هفته یک بار و در فصل زمستان هر دو هفته یک بار آبیاری کنید. در فصل تابستان زعفران نیاز به آبیاری ندارد و باید خاک را خشک نگه دارید.

کوددهی: زعفران نیاز به کوددهی در هر فصل یک بار دارد. کوددهی را می‌توانید با کودهای شیمیایی یا طبیعی انجام دهید. کودهای شیمیایی مانند سوپرفسفات، نیترات پتاسیم و اوره را می‌توانید در مقادیر مختلف به خاک اضافه کنید. کودهای طبیعی مانند کمپوست، کود حیوانی و کود گیاهی را می‌توانید به صورت پخشی یا ردیفی به خاک بدهید.

علف‌کشی: علف‌کشی یکی از مهم‌ترین مراحل داشت زعفران است که باید به صورت دستی یا مکانیکی انجام شود. علف‌کشی را باید در فصل پاییز و بهار انجام دهید تا از رشد علف‌های هرز و رقابت آن‌ها با زعفران جلوگیری کنید.

بیماری‌ها و آفات: زعفران ممکن است با بیماری‌ها و آفات مختلفی مانند قارچ‌ها، کنه‌ها، مگس‌ها، موش‌ها و جوندگان مواجه شود. برای پیشگیری و مبارزه با این بیماری‌ها و آفات می‌توانید از روش‌های فرهنگی، بیولوژیکی و شیمیایی استفاده کنید. روش‌های فرهنگی مانند انتخاب پیاز سالم، ضدعفونی پیاز، برداشت به موقع، خشک کردن کلاله‌ها و نگهداری مناسب پیاز هستند. روش‌های بیولوژیکی مانند استفاده از دشمنان طبیعی، تله‌ها و طعمه‌ها هستند.